Komora hiperbaryczna w rehabilitacji po udarze mózgu: nadzieja na skuteczny powrót do zdrowia

Udar mózgu coraz częstszy i dotykający coraz młodszych

 

Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Polskiego Towarzystwa Neurologicznego wynika, że w Polsce każdego roku udaru mózgu doznaje ponad 70 000 osób. Alarmujące jest to, że choroba ta coraz częściej dotyka osoby w wieku poniżej 40 lat, w tym również aktywne zawodowo. Skutki udaru bywają dramatyczne – od zaburzeń mowy i paraliżu po trwałą niepełnosprawność. Dlatego kluczowe znaczenie ma skuteczna i szybka rehabilitacja. Jednym z obiecujących narzędzi wspierających powrót do zdrowia jest terapia w komorze hiperbarycznej.

 

Czym jest komora hiperbaryczna i jak działa?

 

Terapia hiperbaryczna (HbOT – Hyperbaric Oxygen Therapy) polega na oddychaniu czystym tlenem w warunkach podwyższonego ciśnienia – najczęściej 2 ATA (czyli dwukrotnie wyższym niż ciśnienie atmosferyczne). W takich warunkach tlen rozpuszcza się nie tylko w czerwonych krwinkach, ale także w osoczu, płynie mózgowo-rdzeniowym i limfie, dzięki czemu może docierać nawet do niedotlenionych lub uszkodzonych tkanek.

 

Rehabilitacja neurologiczna: znaczenie HBOT po udarze

 

Badania kliniczne oraz doniesienia naukowe coraz częściej wskazują, że HbOT może odegrać istotną rolę w procesie rehabilitacji neurologicznej po udarze. Dotlenienie obszarów mózgu wokół martwicy udarowej, tzw. strefy penumbry, może stymulować plastyczność mózgową – zdolność zdrowych części mózgu do przejmowania funkcji uszkodzonych obszarów.

Pacjenci korzystający z HbOT w odpowiednim czasie po udarze zgłaszają poprawę funkcji motorycznych, lepsze koordynowanie ruchów, a także wyraźną poprawę w zakresie mowy (afazji) i koncentracji. Poprzez zmniejszenie obrzęków i stanów zapalnych w tkance nerwowej, tlen hiperbaryczny może przyspieszać regenerację oraz zwiększać skuteczność standardowych form rehabilitacji.

 

Czas ma znaczenie – im szybciej, tym lepiej

 

W rehabilitacji poudarowej kluczowe jest tempo reakcji. Im szybciej po udarze rozpoczęta zostanie terapia w komorze hiperbarycznej, tym większa szansa na znaczącą poprawę. Optymalny czas na rozpoczęcie HbOT to pierwsze tygodnie po udarze, kiedy tkanki mózgu są szczególnie wrażliwe na działanie terapeutyczne tlenu.

W wielu przypadkach pozytywne zmiany obserwuje się również u pacjentów po dłuższym czasie od incydentu, jednak skuteczność terapii może być niższa niż przy rozpoczęciu jej we wczesnej fazie poudarowej.

 

Znaczenie intensywności i liczby zabiegów

 

Aby osiągnąć zauważalną poprawę funkcjonowania neurologicznego, niezbędna jest odpowiednia liczba zabiegów w komorze hiperbarycznej wykonywanych w sposób intensywny – najlepiej codziennie. Typowy protokół leczenia HbOT po udarze obejmuje od 20 do 60 sesji, każda trwająca około 60–90 minut. Regularność oraz kumulacja efektów terapeutycznych mają kluczowe znaczenie – pojedyncze sesje nie przynoszą porównywalnych rezultatów.

 

 

HBOT jako element profilaktyki udarów

 

Komora hiperbaryczna może być również stosowana w celach profilaktycznych, szczególnie u osób z grup ryzyka (nadciśnienie, cukrzyca, choroby serca, otyłość). Terapia sprzyja poprawie mikrokrążenia, obniżeniu stanu zapalnego w organizmie, poprawie metabolizmu komórkowego oraz regeneracji naczyń krwionośnych. W ten sposób możliwe jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia kolejnego udaru, zwłaszcza u pacjentów po przebytym incydencie mózgowym.

 

Podsumowanie

 

Terapia hiperbaryczna w komorze hiperbarycznej przy ciśnieniu 2 ATA to nowoczesna i wspierająca metoda rehabilitacji po udarze mózgu. Jej działanie opiera się na dotlenieniu uszkodzonych tkanek mózgowych, co sprzyja regeneracji, poprawie funkcji motorycznych, zdolności mówienia oraz ogólnej jakości życia pacjentów. Kluczem do sukcesu jest szybkie wdrożenie zabiegów oraz ich odpowiednia liczba i intensywność. Co więcej, HbOT może stanowić istotny element profilaktyki udarów, wspomagając zdrowie mózgu i układu krwionośnego.

 

Źródła:

• Hadanny A, Efrati S. „Treatment of persistent post-stroke symptoms with hyperbaric oxygen therapy.” Restor Neurol Neurosci. 2016;34(4):701–14. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27482827/
• Tal S, Hadanny A, Berkovitz N, et al. „Hyperbaric oxygen therapy can induce neuroplasticity and significant clinical improvement in patients suffering from stroke.” Restor Neurol Neurosci. 2017;35(2):193–205. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28128741/
• Bennett MH et al. „Hyperbaric oxygen therapy for brain injury, cerebral palsy and stroke.” Cochrane Database Syst Rev. 2012; (5):CD005351. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22592686/

 

Pamiętaj: Ten artykuł ma charakter informacyjny i nie zastępuje konsultacji lekarskiej.